طرحی فلسفی به سوی صلح ابدی

نویسنده: امانوئل کانت

مترجم: باقر پرهام

کتاب طرحی فلسفی به سوی صلح ابدی اثر امانوئل کانت با ترجمه باقر پرهام است؛ در سال ۱۷۹۵، بیش از یک دهه پس از جستار «فکرت یک تاریخ جهان‌شمول در غایتی جهان‌وطنی»، ایمانوئل کانت، با بازنگری موضوع صلح جهانی، اصولی را در برابر حاکمان قرار می‌دهد که پیروی از آن‌ها، به باور وی، منتهی به استقرار صلح پایدار و ابدی در سطح جهان خواهد شد. در میان اصول کانتی صلح ابدی، می‌توان به این موارد کلیدی اشاره کرد: معاهدات بین‌المللی صلح نباید مفادی را داشته باشند که تدارک‌دهنده جنگ‌های آتی باشند، دولت‌ها نباید بر دولت‌های دیگر دست‌اندازی کنند، تمامی ارتش‌های دائمی یا “standing armies” باید ملغی شوند، دولت‌ها و ملت‌های‌شان نباید از بابت جنگ زیر بار بدهی بروند و مقروض شوند. در ارتباط با دو اصل پیشین، دولتها باید از دخالت نظامی در امور دولتهای دیگر اجتناب ورزند و سرانجام اینکه، جنگ را باید شرافتمندانه به پیش برد. استدلال کانتی در این زمینه بر این پایه استوار است که، هما نگونه که انسا نها با دوری جستن از حالت طبیعی و تقبل فرمانبری از حکومتهایشان، به همزیستی در قالب باهمآد اجتماعی روی آوردند، دو تها نیز در سرانجام تکاملی خود در ورای جنگ به صلح روی خواهند آورد. برای نیل به این هدف غایی، کانت استدلال میکند که نظامهای سیاسی باید، در وهله نخست، به جمهوری تکامل پیدا کنند، چرا که تفکیک قوا در دولتهایی از این دست، از احتمال بروز جنگ خواهد کاست. پس از این مرحله، به باور کانتی، جمهوریها باید با همپیمانی در قالب اتحادهای چندجانبه ( league )، به پیروی از یک سلسله قوائد و قوانین مشترک گردن نهند. از این گذشته، کانت بر اهمیت آنچه «مهم ننوازی جه نشمول »(universal hospitality)  می نامد انگشت گذاشته، و از این مفهوم تعریفی به دست م یدهد که بر اساس آن، شهروندان یک کشور شهروندان کشورهای دیگر را به دیده «دشمن » ننگریسته و به آ نها احترام میگذارند. به عبارت دیگر، منظور از «مهمان نوازی جهانشمول » کانتی، همانا احترام متقابل شهروندی در چارچوب اتحاد فدراتیو جمهوریهای همسو و همذات و همپیمان است. با پیروی کامل از این اصول است که صلح جهانی و ابدی کانتی در تاریخ سرانجام خواهد پذیرفت. و بر اساس همین باور فلسفی بود که دو تجربه قرن بیستمی جنگ جهانی اول و دوم، به ترتیب به تشکیل دو مجمع جهانی، یعنی جامعه ملل یا سازمان مجمع اتفاق ملل در ۱۹۲۰ ، و دیگری تحت عنوان سازمان ملل متحد در ۱۹۴۵ ، منجر شد.